Terroryzm intymny, czyli jak nie ulec pokusie zmiany partnera

W sprawach o rozwód, order czy też o separację przemoc w rodzinie, której dopuszcza się jeden z małżonków jest podstawą do postawienia zarzutu, że do całkowitego i zupełnego rozkładu pożycia małżeńskiego doszło z jego winy.

Zgodnie z art. 2 pkt. 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie, pod pojęciem ?przemoc w rodzinie? należy rozumieć jednorazowe albo powtarzające się umyślne działanie lub zaniechanie naruszające prawa lub dobra osobiste członków rodziny, w szczególności narażające te osoby na niebezpieczeństwo utraty życia, zdrowia, naruszające ich godność, nietykalność cielesną, wolność, w tym seksualną, powodujące szkody na ich zdrowiu fizycznym lub psychicznym, a także wywołujące cierpienia i krzywdy moralne u osób dotkniętych przemocą.

Brak społecznego zrozumienia, czym jest przemoc w rodzinie i jak ważna jest zgoda na kontrolę państwa nad rodziną były wykorzystywane przez przeciwników Konwencji o zapobieganiu i zwalczaniu przemocy wobec kobiet i przemocy domowej. W Polsce patriarchalny model społeczeństwa przyzwala w określonych sytuacjach na agresję mężczyzn, a piętnując jedynie przemoc fizyczną i jej skrajne przejawy, co utrudnia udowodnienie przemocy w rodzinie.

W sprawie o rozwód, czy też o separację małżonek może wskazywać także na subtelniejsze przejawy przemocy, które jeszcze trudniej udowodnić, jak na przykład terroryzm intymny.

Michael B. Johnson nazwał terroryzmem intymnym rodzaj przemocy w rodzinie, która polega na tym, że jeden z partnerów podejmuje działania, aby przejąć kontrolę nad drugim partnerem. Chodzi o osłabienie jego roli w związku, przejęcie władzy nad relacją i dalszemu jej rozszerzaniu. Sprawca w tym celu stosuje różne strategie, wykorzystuje zależność finansową, czy separuje od rodziny i przyjaciół.

Zofia Milska-Wrzosińska w rozmowie z Dorotą Krzemionką ?Siłą uczucia go zmienię? (?Charaktery? maj 2015, s. 42-45) zwraca uwagę, że terrorystą intymną może być także kobieta, która chce dostosować mężczyznę do swojego wzoru idealnego męża i stawia mu wciąż nowe wymagania. Wówczas kobieta poddaje silnej presji mężczyznę i chce go zmieniać za wszelką cenę. Dzieje się tak na przykład, gdy kobieta ma wyższą pozycję w drabinie społecznej od swojego partnera i dąży, aby awansował on do równej jej pozycji. Zasłaniając się pozytywnym motywowaniem, małżonka podejmuje jednak działania, w wyniku których wciąż nakazuje, piętnuje i wymaga. Na skutek takich działań mąż czuje, że nie jest szanowany i odsuwa się od żony. Takie zachowanie kobiety może być nazwane przemocą w rodzinie i zależnie od okoliczności uzasadniać przypisanie jej winy w sprawie o rozwód.