W sprawie o kontakty zdarza się, że rodzice chcą, aby Sąd przesłuchał dziecko, które w związku ze sporem powinno podjąć ostateczną decyzję w rodzinnym konflikcie.
Sąd opiekuńczy zwykle korzysta z wywiadu środowiskowego przeprowadzanego przez kuratora sądowego. Taka praktyka wynika z założenia, że wysłuchanie dziecka i postawienie go przed koniecznością rozstrzygnięcia sporu pomiędzy rodzicami mogłoby okazać się zbyt obciążające dla jego psychiki.
Zgodnie z art. 216(1) § 1 Kodeksu postępowania cywilnego, Sąd w sprawach dotyczących osoby małoletniego dziecka wysłucha je, jeżeli jego rozwój umysłowy, stan zdrowia i stopień dojrzałości na to pozwala. Wysłuchanie odbywa się poza salą posiedzeń sądowych. Sąd stosownie do okoliczności, rozwoju umysłowego, stanu zdrowia i stopnia dojrzałości dziecka uwzględni jego zdanie i rozsądne życzenia (art. 216(1) § 2 Kodeksu postępowania cywilnego).
Natomiast w postępowaniu nieprocesowym sąd ma obowiązek wysłuchania małoletniego w sprawach dotyczących jego osoby i majątku, jeżeli jego rozwój umysłowy, stan zdrowia i stopień dojrzałości na to pozwala, uwzględniając w miarę możliwości jego rozsądne życzenia. Wysłuchanie odbywa się poza salą posiedzeń sądowych. (art. 576 § 2 Kodeksu postępowania cywilnego).
Nieczęsto zdarza się, aby Sąd zdecydował się na wysłuchanie dziecka. Jak wskazuje się w orzecznictwie, Sąd, rozstrzygając o kontaktach z dzieckiem, powinien kierować się przede wszystkim dobrem dziecka, a nie interesem jednego rodzica czy obojga rodziców lub innych osób uprawnionych do kontaktów z dzieckiem. Przy ocenie dobra dziecka nie można pomijać ani uwarunkowań obiektywnych (takich jak: wiek dziecka, jego płeć, cechy charakterologiczne rodziców, stosunek rodziców do siebie, do dziecka oraz do krewnych rodzica), ani subiektywnych (wrażliwości dziecka, wzajemnych relacji oraz więzi rodziców i dzieci, poczucia bezpieczeństwa dziecka). Sąd opiekuńczy, kierując się dobrem małoletniego dziecka/dzieci, bierze pod rozwagę również powszechnie znane zasady psychologii rozwojowej i pedagogiki, z których wynika, że – przy uwzględnieniu konkretnych okoliczności – dziecko do prawidłowego rozwoju potrzebuje kontaktu z obojgiem rodziców, jednakże w pierwszym okresie życia ważniejsze są kontakty z matką, a w latach późniejszych, szczególnie gdy jest to chłopiec – niezbędne są również kontakty z ojcem. (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 15 grudnia 1998 r. w sprawie o sygn. akt I CKN 1122/98, OSNC 1999/6/119).
Decyzja co do udziału dziecka w postępowaniu sądowym dokonywana jest w konkretnej sytuacji, przy uwzględnieniu jego dobra. Podkreślić należy, że wysłuchanie małoletniego dziecka nie jest jedynym źródłem dowodowym, na podstawie którego możliwe jest dokonywanie ustaleń w zakresie przedmiotu procesu.
Jeżeli zastanawiasz się, czy wysłuchanie dziecka potrzebne jest w sprawei, zadzwoń do adwokat Agnieszki Kwapień z Kancelarii Adwokackiej w Katowicach – tel. 32 204 22 00.